Bir Ebeveyn Tutumu Olarak “Bilinçli Farkındalık”

Abstract

Geçmişten günümüzde pek çok ebeveynlik tutumu araştırılmakta ve bu tutumların anne ya da babanın yaşı, eğitim düzeyi, kendi aile bireylerinin onlara gösterdiği tutumları, sahip oldukları çocuk sayıları gibi pek çok değişkenle birlikte tartışılmaktadır. “Bilinçli farkındalıklı” ebeveynlik tutumu ise son yıllarda literatürde kendine ayrı ve özel bir yer bulmaktadır. En temel anlamıyla bilinçli farkındalık; içinde bulunulan anda zihinde, bedende ve çevrede neler olup bittiğini fark etmek için özel bir çaba sarf etmeyi gerektiren bir tekniktir. Bilinçli farkındalıklı ebeveynlik ise çocuğa ve ebeveynin kendisine; bilerek, şimdiki zamanda ve yargısal olmayan özel bir şekilde dikkat etmek olarak tanımlanmıştır. Bu tutum; (a) çocuğu dinlerken tüm dikkati ile odaklanmak; (b) kendinin ve çocuğun yargısız kabulü; (c) kendisi ve çocuk için duygusal farkındalık; (d) ebeveynlik ilişkisinde öz düzenleme ve (e) kendisi ve çocuk için şefkat gösterme olarak beş boyutu kapsamaktadır. Bilinçli farkındalık, ebeveynlerin çocuklarını gerçekte oldukları gibi daha net algılayabilmelerini sağlamakta ve sadece tepki vermektense, bilgelik ve duyarlılıkla hareket etmelerini beraberinde getirmektedir. Bu bağlamda bilinçli farkındalık tutumunu benimseyen ebeveynlerin, çocuklarıyla olan ilişkilerinde gerçekten “var olma” yetenekleri ve isteklilikleri konusunda temel bir değişim geçirdiklerine ilişkin pek çok çalışma bulunmaktadır. Bu araştırmada, bilinçli farkındalık geliştirmenin insan yaşamındaki önemi ve bir ebeveyn tutumu olarak tartışılması amaçlanmıştır. Bu bağlamda bilinçli farkındalıklı ebeveyn eğitimi çalışmaları incelenmiş aile ve eğitim boyutunda ayrıntılı önerilerde bulunulmuştur.