İktisadi Hoşnutsuzluk Endeksi Makroekonomik Performansın Ölçülmesinde Başarılı Bir Gösterge midir?: Türkiye ve BRICS Ülkeleri Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

Enflasyon, işsizlik ve beraberinde yaşanan sorunlar yıllar boyunca her ülke
ekonomisinin karşı karşıya kaldığı en büyük problemlerden olmuştur. Ekonominin gidişatı
hakkında oldukça önemli bilgiler veren, enflasyon ve işsizlik oranlarından oluşan gösterge
İktisadi Hoşnutsuzluk Endeksi olarak tanımlanmaktadır. İlk olarak 1970 yılında Amerikalı
iktisatçı Arthur Okun tarafından ortaya atılan endeks işsizlik oranı ile enflasyon oranının
toplamından oluşan bir göstergedir. İşsizlik oranında ki artış istihdam düzeyinin azaldığını,
enflasyon oranındaki artış ise satın alma gücünün azaldığını gösterdiği için endeks
düzeyindeki artış ekonominin gidişatında aksaklıklar oluştuğunu, makroekonomik
performansın kötüye gittiğini ve artan hoşnutsuzluğu göstermektedir. Endeks daha sonra 1999
yılında Nobel Ödüllü Amerikalı İktisatçı Robert Barro tarafından, enflasyon ve işsizlik
oranlarının yanı sıra uzun vadeli tahvil faizi ve büyüme oranının kullanılmasıyla
geliştirilmiştir. Bu durumda endeks enflasyon, işsizlik ve faiz oranının toplamı ile büyüme
oranının pozitif olması durumunda farkından, büyüme oranının negatif olması durumunda ise
toplamından oluşmaktadır. Barro’nun endeksi dönemler arası makroekonomik performans
karşılaştırmalarının yapılabilmesi açısından oldukça önem arz etmekte ve politika yapıcıları
tarafından çok sık kullanılmaktadır. Hanke (2009), Barro’nun endeks üzerindeki
düzenlemesinin ekonomideki nispi değişimlerin daha doğru bir şekilde ölçülebilmesine
olanak verdiğini ifade etmektedir.
Peki ülkelerin ekonomik performansının ölçülmesinde endeksin içerdiği değişkenler
tek başına yeterli midir? Ya da değişkenlerin makro ekonomik performans üzerindeki etkisi
aynı düzeyde midir? Bu bağlamda çalışmada Türkiye ve BRICS ülkelerinin 2000 yılı sonrası
iktisadi hoşnutsuzluk endeksi hesaplanacaktır. Çalışmada ülkeler için hesaplanan endeks
yardımıyla ülkelerin makro ekonomik performansları karşılaştırılacak ve endeksin
performansın ölçülmesini açıklamada yeterince başarılı olup olmadığı değerlendirilecektir.