HAFIZA DURAKLARI ÖRNEĞİ OLARAK OZEL UĞURLU’NUN “ANZURE” ROMANI

Abstract

Bu çalışma Çerkes yazar Özel Uğurlu’nun Anzure adlı romanının hatırlama, nostalji ve hafıza durakları açısından incelenmesini amaçlamaktadır. Çerkeslerin Kafkasya/ Çerkesya’dan trajik bir şekilde sürgün edilmeleri onların dünyanın kırktan fazla ülkeye dağılmalarına sebep olmuştur. Bu dağılma onların hemen her vardıkları ülke ve coğrafyalarda yeniden yaşam kurmalarına yurtlarında bıraktıkları  hafıza öbeklerini gittikleri yerlere taşımaları ve orada yeniden inşa edebilmeleriyle sonuçlanmıştır. Roman  ilişkisel türden bir tarama ile betimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. İnceleme sonucu romanda  zorla yerinden edilme, sürgün, göç, diyasporik (xexes) olma gibi hafıza durakları bulunmuştur. Anzure romanı; Çerkeslerin yakın tarihine ışık tutan sözlü tarih anlatılarının kayıt altına alınması ve edebiyata taşınmasına bir örnek olarak değerlendirilebilir. Romanda Çerkeslerin yaşadığı  sürgün, Rus-Kafkas Savaşları, Çerkeslerin Osmanlı’ya gelmelerinden sonra karşılaştıkları güçlükler ve yerli halkın Çerkeslere yaklaşımı yalın bir dille anlatılmaktadır. Eserin xexes  Çerkes kültürünün, geleneğe (habzeye) dayalı yaşam pratiklerinin, tarihsel gerçekliklerin genç nesillere aktarılmasında ve değerler öğretiminde kullanılabileceği tarafımızdan değerlendirilmiştir.

Anahtar kelimeler: Çerkesler, sürgün, hafıza durakları, Özel Uğurlu, Anzure