Kentsel Tarıma Geçişte Hobi Bahçeleri: Kayseri Hobi Bahçelerinin Kentsel Tarım Gelişimine Etkisi

Abstract

1990lı yıllar Türkiye’de yeni bir kentleşme sürecinin belirginleşmeye başladığı bir dönemi temsil etmektedir. Kentsel alanda hobi amaçlı tarımsal üretim alanları oluşturulması da bu dönemde ortaya çıkan ve giderek yaygın bir uygulama alanı bulan yeni bir kentsel arazi kullanım türü olarak ülkemiz kentlerinde yer seçmeye başlamıştır. Hem kent içinde hem de kent çeperlerinde, konaklamasız küçük parseller olarak tasarlanan bu alanlar, hobi bahçeleri olarak adlandırılmıştır. 2000li yıllarda ise bu uygulamalar giderek yaygınlaşmış görünmektedir. Bu bahçeler, çoğu kent için yasal düzenlemelerde de belirtildiği biçimiyle, kentsel olanaklara erişim mesafesinde, sınırlı tarımsal üretimin yapıldığı, emeklilik ve yaşlılık dönemi uğraşısı, sağlıklı beslenme ve peyzaj olanakları, stresten uzaklaşma gibi terimlerle açıklanmaktadır. Bu çalışma, hobi bahçelerini kentsel tarıma geçişte alternatif, yaratıcı ve buluşçu formlar oluşturmada cesaretlendirici bir unsur olarak değerlendiren bir yaklaşımı temsil etmektedir. Bu bakışla çalışmada, Kayseri’de 2000li yıllardan itibaren artan sayılarıyla hobi bahçelerinin tasarım yaklaşımları ve kullanıcı profilleri bağlamında değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Erciyes Üniversitesi Kampüsü’nde ve Kayseri kent çeperlerindeki beş farklı alanda yer seçen hobi bahçeleri örneklem alanı olarak belirlenmiştir. Örneklem çeşitliliği, hem tasarıma ve kullanıcıya yönelik verilere erişim kolaylığı sağlamakta, hem de tarımda yerel ve bilimsel bilginin üreticiye aktarımına dair bulguları belirginleştirmektedir. Hobi alanlarındaki kullanıcılarla, 2018 yılında gerçekleştirilen görüşmeler ve alan araştırmalarından elde edilen veriler bir arada değerlendirilerek, kentsel tarımın geliştirilmesinde hobi bahçelerinin yaratıcılık ve buluşcu olanakları değerlendirilmektedir.