Türkiye’de Kentten Kıra Göç ve Yoksulluk: Kayseri Örneği

Abstract

Bu çalışma, Kayseri’de kentten kırsal yerleşmelere yoksulluk nedeniyle göç eden nüfusun bu geri dönüş deneyimlerinin yoksulluk üzerinde ne tür etkiler oluşturduğunu konu alan araştırmanın öncelikli bulgu ve sonuçlarını paylaşmayı ve tartışmaya açmayı amaçlamaktadır. Araştırma, Kayseri İl sınırları içindeki kırsal yerleşmelere, kentlerden göç eden nüfusa odaklanmaktadır. Öncelikli bulgular, bu nüfusun hangi kırsal yerleşmelere yöneleceği konusundaki seçiminin tesadüfi olmadığını; bilakis kentten kıra göç eden nüfusun, geldikleri kırsal yerleşmeyle tarihsel olarak aile ve mülkiyet ilişkileri olduğunu göstermektedir. Bu nedenle kentten kıra göç, araştırmada “geri dönüş” olarak adlandırılmıştır. Öncelikli bulgular aynı zamanda bu geri dönüş seçimine neden olan gerekçelerden birinin yoksulluk olduğunu göstermektedir. Araştırmada, kentte yaşamaya başladığı yoksulluk nedeniyle, emekli olduktan sonra yoksulluğu azaltmak amacıyla kıra geri dönen bir nüfus olduğu tespit edilmiştir. Araştırmaya konu olan nüfus geri dönüşle birlikte tarımsal üretim yapmaya başlamış olmasına rağmen, bu nüfusun bir kısmı geri dönüş deneyiminden sonra, yaşlanmaya bağlı işgücü verim kayıpları, aileden kalan tarım arazisinin verim ya da büyüklük yetersizlikleri, miras problemleri gibi nedenlerle farklı ekonomik sorunlar yaşamaya başlamış görünmektedir. Aynı zamanda sağlık ve bakım hizmetleri gibi kentsel hizmetlere sadece ekonomik değil, mesafe nedeniyle de bir erişim sıkıntısı yaşanıyor olduğu bulunmuştur. Her ne kadar bireysel yoksulluk düzeylerini azaltmada başarılı örnekler tespit edilmiş olsa da, geri dönüş deneyimin belli değişkenlere bağlı olarak bir yoksulluk tuzağına dönüşme olasılığı da tespit edilmiştir. Bu çalışma, geri dönüş deneyiminden sonra hangi değişkenlerin yoksulluk üzerinde ne tür etkileri olduğunu alan araştırmasına bağlı sonuçlara dayanarak tanımlayabilmeyi ve bu sonuçları paylaşmayı amaçlamaktadır.