Türkiye’de Lider Sektörlerin Leontief Girdi – Çıktı Analizi ile Değerlendirilmesi

Abstract

Küresel rekabetin giderek arttığı günümüz dünyasında bir ülkede faaliyet gösteren sektörlerden hangilerinin ekonomik anlamda daha etkin olduğunun bilinmesi uygulanacak ekonomi politikaları açısından önem arz etmektedir. Girdi – çıktı analizleri bir ülkede sektörler arası etkileşimin belirlenmesinde en sık kullanılan yöntemlerden biridir. Bu analiz yardımıyla herhangi bir sektörün diğer sektörlerle olan ileri ve geri bağlantıları tespit edilerek, ekonomi üzerinde etkileri yüksek olan sektörler belirlenebilmektedir.

Türkiye’de girdi – çıktı analizi ile ilgili daha önce yapılmış olan çalışmalar incelendiğinde konunun genellikle tek bir sektör veya yıl için ele alındığı görülmektedir. Bu çalışmada diğer çalışmalardan farklı olarak konu daha kapsamlı bir şekilde 56 sektörün 2000 – 2014 dönemi verilerinden yararlanılarak incelenmiştir.

Bu çalışmada Türkiye’de 2000 – 2014 döneminde sektörler arası ilişkilerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak çalışmada, “Dünya Girdi – Çıktı Veri Tabanı”  (WIOD)’dan elde edilen veriler Leontief Girdi – Çıktı Modeli kullanılarak her sektöre ilişkin ileri ve/veya geri bağlantı katsayıları hesaplanmıştır.

Elde edilen bulgulara göre Türkiye’de söz konusu dönemde ileri ve geri bağlantısı yüksek olan 10 sektör bulunmaktadır. Yine aynı dönemde yalnızca ileri bağlantısı yüksek olan 15 sektör tespit edilmiştir. Ayrıca 2008 ve sonrası için kok kömürü ve rafine petrol üretimi (C19), kauçuk ve plastik ürün üretimi (C22) ve zorunlu sosyal sigorta dışındaki sigorta, resürans ve emeklilik fonu sektörünün (K65) de ileri bağlantısı yüksek olan sektörler olarak ortaya çıkmaktadır. Yalnızca geri bağlantısı yüksek olan sektörlerde ise tarım ve hayvancılık ürünleri (A01), madencilik ve taşocakçılığı (B), emlak komisyonculuğu (L68) ve diğer profesyonel, bilimsel, teknik, veterinerlik faaliyetleri sektörü (M74_M75) olduğu tespit edilmiştir.