İstasyon Yapılarının Değişimi: Ankara YHT Garı Örneği

Abstract

Özet

Kentlerin gelişmesinde, kentsel kamusal mekanların ve mimari yapıların oluşmasında etkin rol oynayan nedenler vardır. Tarihi olaylar, önemli buluşlar, sosyo-ekonomik gelişmeler bu nedenlerin arasında yer almaktadır. Dünya tarihinde önemli bir gelişme olan demiryolları da birçok etkiyi, gelişmeyi ve değişimi de beraberinde getirmiştir. 19. yüzyılın başlarında bulunan ve daha sonraları hızlı bir gelişim ve ilerleme sürecine giren demiryolları sayesinde kentler arasında iletişim ve ulaşım daha kolaylaşmış ve hız kazanmıştır. Demiryollarının yapımıyla birlikte inşa edilen istasyon binalarıyla, yeni mimari yapılar ve kentsel alanlar oluşmuştur. Demiryolu ülkeler için bir gelişmişlik göstergesiyken istasyonlar ise kent ile bağlantı kurulan giriş kapısı ve kent için en önemli kentsel kamusal mekanlar olarak görülmüştür. İstasyonların kent belleği ve kimliği üzerinde kullanıcılarına aktarım yaptığı sembolik yaklaşımlar, kullanımsal özelliklerine bağlı olarak yer ve sosyal/toplumsal duruma göre değişiklik göstermiştir. İstasyonlar fiziksel mimari yapısıyla anıtsal bir nitelik kazanırken sosyal toplumsal mekan yapısıyla ise kavuşmalar ve ayrılmaların ön plana çıktığı hatıraları canlı tutan mekan kimliğine dönüşmüştür. Ankara Yüksek Hızlı Tren Binası, mimarisi, işlevselliği ve sosyal mekan yapısı açısından geçmiş ile gelecek arasında bağ kurup/kuramaması yönünden eleştirel bir bakışla incelenmesi gereken simgesel bir odak noktası olarak görülmüştür. Çalışma kapsamında istasyonların zaman içerisinde geçirdiği yapısal ve işlevsel değişimler göz önünde bulundurularak, sunduğu fiziksel mimari yapısının yanında kamusal mekan niteliğini destekleyen sosyal mekan kaliteleri incelenmiştir. Ankara YHT Garı özelinde kent kimliği ve kollektif belleğin oluşumunu olumlu/olumsuz etkileyen simgesel yapı özellikleri ulaşım mekanı özelinde değerlendirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler: Kentsel Kamusal Mekan, Kent Belleği, Kent Kimliği, Ankara THT Garı

Change of Station Constructions: Ankara YHT Station Sample

Abstract

There are reasons that play an active role in the development of the cities, in the formation of urban public spaces and architectural structures. Historical events, important discoveries, socio-economic developments are among these reasons. Railways, an important development in the history of the world, also brought many effects, development and change. Communication and transportation between cities became easier and faster, thanks to the railways those were in the early 19th century and later entered the process of rapid development and progress. With the stations built together with the construction of the railways, were formed new architectural structures and urban areas. As the railways are developmental indicator for countries, stations were seen as the gateway to the city and the most important urban public spaces for the city. The symbolic approaches on urban memory and identity that stations have transferred to their users have changed according to their location and social situation depending on their usage characteristics. While the stations have a monumental character with their physical architecture, the social space has transformed the identity of the place that keeps alive the memories of meets and separations. The Ankara High Speed Train Building has been seen as a symbolic focal point in terms of architectural, functional and social space structure that must be studied critically from the point of view of linking between the past and the future. In the scope of the study, considering the structural and functional changes of the stations over time, examined the offered social space qualities that support the public space quality as well as the physical architecture. In example of Ankara YHT station, has been evaluated urban identity and symbolic structure properties which affects positively/negatively the formation of the collective memory in consist of transportation place.

Key Words: Urban Public Space, Urban Memory, Urban Identity, Urban Change, Ankara THT Station