Türkiye’nin Küresel Güç Arayışı ve Afrika Politikası

Abstract

Bu çalışma Türkiye’nin Afrika açılımının ülkenin küresel siyasette etkin rol oynama çabasının bir uzantısı olduğunu iddia etmektedir. Türkiye’nin özellikle son on yılda geçmişe nazaran daha aktif ve görünür bir dış politika izlediği ve dünya politikasındaki güç hiyerarşisinde yukarılara tırmanmak istediği konusu ilgili literatürde de sıklıkla yer almaktadır. Afrika kıtası ise dünya politikasında her geçen gün daha da artan bir öneme sahiptir. Kıta hem nüfus, hem de doğal kaynaklar potansiyeli ile başat aktörlerin dikkatini çekmektedir. Uluslararası siyasette etkin bir aktör olabilmek ve dış politikasını çeşitlendirmek amacıyla özellikle AK Parti döneminden itibaren aktif ve çok boyutlu bir dış politika izlemeye çalışan Türkiye’nin bu proaktif dış politikasının en önemli araçlarından birisi de tarihi olarak dış politikada ihmal edilen Afrika gibi bölgelerle ilişkilerin geliştirilmesidir. Afrika’nın Türkiye’nin uluslararası sistemde daha görünür olma ve etkin konumda bulunmaya yönelik yeni dış politikasındaki önemi üç noktada açıklanabilir. Bunlardan birincisi Afrika kıtasının Türkiye’deki orta-üst sermayedar grubu için alternatif pazarlar oluşturabilecek bir potansiyele sahip olması dolayısıyla, uluslararası ekonomik entegrasyonun yoğunlaşması amacıyla Türk dış politikasının önceliklerinden birine yön verdiği şeklinde ortaya konabilir. İkinci önemli nokta ise, Türkiye’nin küresel siyasette ve özellikle Birleşmiş Milletler gibi uluslararası organizasyonlarda Afrika kıtasının oy potansiyelinden yararlanmak istemesidir. Türkiye’nin Afrika açılımındaki üçüncü ve son açıklayıcı nokta ise Türkiye’nin uluslararası politikada geliştirmeye çalıştığı dış politikanın insani boyutudur. Türkiye hem kamu diplomasisi faaliyetleriyle hem de dış yardım ve yatırımlarla özellikle Afrika kıtasında görünür olmak istemekte ve bunları dış politika saiki olarak benimsemektedir.